The    Preposition - Sözönü

 

İngilis  dilində   hal  kateqoriyası  az  olduğundan  sözlər   arasındakı  əlaqə  əsasən  sözönləri  vastəsilə  düzəlir.
Sözönləri  isimin  qarşısında  gələrsə əsasən  hal  şəkilçilərini  əvəz  edir , feldən  sonra  gələrsə  felin  mənasını  dəyişir.
İfadə  etdikləri  mənaya  görə  sözönləri  4  yerə  bölünür.

1.Yer  bildirənlər  - in, on, at, opposite
2.Zaman  bildirənlər  -  in, on, at, after, before.
3.İstiqamət  bildirənlər  -  to, into, along, from .
4.Mücərrəd  əlaqə  bildirənlər  -  with,  by, abont .

İngilis  dilində  in, on, at,  həm  yer,  həm  də  zaman  bildirə  bilirlər. 

İn – sözönü  şəxsin  və  ya  əşyanın  nəyinsə  daxilində, müəyyən  bir  yerdə, sərhədləri  olan  bir  ərazidə  olduğunu  bildirir. Həmin  ərazi  yer  zərfi  funksiyasında  olarsa.
    in the  first  form  -  birinci  sinifdə 
    in the  city  -  şəhərdə 
    in the   park  -  parkda
    in the  yard  -  həyətdə 
    in the  garden - bağda
    in the  sky  -  səmada
    in the  book - kitabın  içində
    in the  corner  -  küncdə ( otağın )
    in the   cup  - fincanda
     in the   world - dünyada
    in the   tree  - ağacda 
    in the  picture - şəkildə
    in the  street  -  küçədə

    in the  row  - cərgədə
    in the   line - sırada
    in queue  - növbədə
    in the  open  air  - açıq  havada
    in the  shade  -  kölgədə
    in the  room  - otaqda
    in the  box   -   qutuda
    in the  bag - çantada

Ölkə,  şəhər,  kənd  və  sair  yaşayış    əraziləri  yer  bildirdikdə
    in  Azerbajan  -  Azərbaycanda
    in   Bakı  - Bakıda

Coğrafi  cəhətlər  yer  zərfi  olduqda:
In  the  north - şimalda
in  the  south - cənubda
bir  sıra birləşmələrdə :
in  a car - maşınla 
in  a  taxi  - taksi  ilə

Qeyd:   artikl  olarsa  nəqliyyat  vastələri   “ by ” sözönü  ilə  işlədilməz.
    to  be  in   time  -  vaxtında  gəlmək
    to  be   interestid  in - marağında  olmaq , maraqlandırmaq.
    to  stand  in  a  queue  [kju:] - növbədə  dayanmaq
    in  a  hat  - (şlyapada)   
    in  bed  - (yataqda)
    in  the  armchair  - kresloda
    in hospital  -  xəstəxanada
    in prison  -  həbsdə
    in a newspaper  -  qəzetdə
    in a book, in  a  photograph - kitabda, şəkildə.
    in  a  picture  -  rəsmdə
    in  the  sea  - dənizdə
    in  the  distance  -  məsafadə
    in  the   suburb  -  şəhər  ətrafında
    in  most  sities   -  şəhərlərin  çoxunda.

in  - zaman   bildirərkən  aşağıdakı  hallarda  işlədilir.
1)    günün  üç  hissəsi  ilə
       in  the  morning  -  səhər  çağı   
       in  the  afternoon  -  günorta  çağı
       in  the  evening  -  axşam  çağı
 2) aylar, ( tarix göstərilməsə )  və  illər  zaman  zərfi  olduqda.

in   may,  in  September,  in  1994
3) fəsillər zaman  zərfləri  olduqda.     
       in  spring,  in  simmer  -  yayda,  yazda
4) gələcək  qeyri-müəyyən  zaman  formasının  zaman  zərfi  ilə  
       in  two  days -  iki  günə, iki  gündən  sonra
5) əsrlər  zaman  zərfi  olduqda    
       in  the  XX  century
 6) dövrlərlə 
       in  my  life - həyatımda
       in  my  youth - gəncliyimdə
On - sözönü  səxsin  və  ya  əşyanın  üfüqi, istərsə  şaquli  vəziyyətdə  nəyinsə  üstündə olduğunu   bildirir. Dilimizə  üstündə,  - da2   kimi  tərcümə  olunur.

Example : The  book  is  on  the  table. The  picture  is  on  the  wall.
       on  the  right  - sağda
       on  the  left  - solda
       on  the  plate  - boşqabda
       to  go  on  foot -  piyada  getmək
       on  the  way  -  yolda  
       on  the  ground  -  yerdə           
       on  the  Earth   -  yer  kürəsində
       on  the  floor  -  döşəmədə, mərtəbədə
       on  seashore, 
       on  the  cost - dəniz  sahilində
       on  the  isle - adada
       on the  beach  - çimərlikdə 
       on  TV - televizorda
       to dry  on  the  towel  -  dəsmalla  qurulanmaq
       to speak  on  (or  over)  the  telephone  -  telefonla  danışmaq 
       on  the  map  -  xəritədə
       on  new   Year’s  Eve - yeni  il  bayramında 
       on  holiday, vacation  -  tətildə, məzuniyyətdə         
       on  Christmas  Day  -  milad  bayramı, day  olmasa  at  ilə  işlənir.at   Christmas  

 

 

Next - Davamı                                                              Paylaş